Γράφει ο Βασίλης Μασσαλάς*
Στο τελευταίο Δημοτικό συμβούλιο συζητήθηκαν τα δημοτικά τέλη του Δήμου Ιωαννιτών και μάλιστα αποφασίστηκε η μείωση τελών στα δημοτικά διαμερίσματα του πρώην Καποδιστριακού Δήμου. Για άλλη μια φορά η Δημοτική Αρχή δεν τόλμησε να εξορθολογήσει τα δημοτικά τέλη, και το μόνο που έκανε είναι να χρυσώσει το χάπι στους κατοίκους των παλιών δημοτικών διαμερισμάτων, που για πολλά χρόνια πληρώνουν τα ίδια τέλη με τους κατοίκους του κέντρου των Ιωαννίνων ενώ οι υπηρεσίες που απολαμβάνουν είναι δραματικά υποδεέστερες.
Τι είναι όμως αυτό που χαρακτηρίζει τα δημοτικά τέλη, και πως ο Δήμος μπορεί να μειώσει την επιβάρυνση των πολιτών, ειδικά μέσα στην παρατεταμένη κρίση, με ποιον τρόπο θα επιτύχει την πραγματική ανταποδοτικότητα των τελών, το να πληρώνει κάποιος δηλαδή τις πραγματικές υπηρεσίες που απολαμβάνει, και να αποκαταστήσει τις αδικίες που υπάρχουν, και πως θα εφαρμόσει κοινωνική πολιτική απέναντι σε ευπαθείς ομάδες η υποβαθμισμένες περιοχές;
Τα δημοτικά τέλη αποτελούνται κύρια και ουσιαστικά από τον δημοτικό φωτισμό, την αποκομιδή και διαχείριση των απορριμμάτων, και τον γενικότερο καθαρισμό της πόλης και του πρασίνου της. Η ανταποδοτικότητα ορίζεται με την κατανομή του κόστους που έχει ο Δήμος, μόνο για τις παραπάνω εργασίες, στους πολίτες. Στην πράξη όμως, μπαίνουν στο κόστος των ανταποδοτικών τελών πολλά έξοδα των Δήμων, που δεν είναι στην πράξη ανταποδοτικά, πχ για να αναφέρω μια αθώα περίπτωση, το κόστος ενός ηλεκτρολόγου του Δήμου επιβαρύνει τον δημοτικό φωτισμό, ενώ η κύρια απασχόλησή του είναι η συντήρηση των Δημοτικών κτιρίων. Αυτό είναι μια συνήθης πρακτική των Δήμων, που βέβαια στα Γιάννενα, ειδικά την περίοδο της Δημαρχίας Νίκου Γκόντα, που θέλοντας να αντιμετωπίσει τις σπατάλες της, ας θυμηθούμε την περίφημη ΑΝΔΕΙ του Κώστα Τσάγκα με τους πολυάριθμους «μη» συμβασιούχους της, έγινε πάγια πρακτική με αποτέλεσμα να εκτιναχθούν τα Δημοτικά τέλη και να γίνουν τα ακριβότερα στην Χώρα.
Όμως ακόμη και όταν οι πολίτες χρεώνονται με το πραγματικό κόστος των ανταποδοτικών τελών, τα τέλη πάλι θα είναι ακριβά όσο ο Δήμος δεν φροντίζει να μειώσει το κόστος λειτουργίας του δημοτικού φωτισμού και της καθαριότητας. Η συνηθισμένη πρακτική των Δήμων είναι να προσλαμβάνουν εργατικό προσωπικό, και πολύ συχνά διμηνίτες, πενταμηνίτες, οκταμηνίτες, που βέβαια βοηθούν πολύ στην ψηφοθηρία του πολιτικού προσωπικού των Δήμων και στο πελατειακό κράτος, αλλά επιβαρύνουν σημαντικά το κόστος των δημοτικών τελών. Ο εκσυγχρονισμός και η χρησιμοποίηση καινούργιων τεχνικών και μεθόδων, οι προσλήψεις επιστημονικού εξειδικευμένου προσωπικού αντί για οδοκαθαριστές, δεν απασχολούν τους δημοτικούς άρχοντες αφού άλλος πληρώνει. Η χρησιμοποίηση ιδιωτών σε επιλεγμένες εργασίες, που θα μείωναν σημαντικά τα κόστη, θεωρείται απαγορευμένη και αντιδραστική.
Εκτός από την υπερβολική επιβάρυνση των πολιτών με δημοτικά τέλη στον δήμο μας υπάρχει και σοβαρή ανισοκαταμέρεια της επιβάρυνσης μεταξύ των διαφόρων τμημάτων της πόλης, ανάλογα με τις υπηρεσίες που απολαμβάνουν σε καθαριότητα και φωτισμό, μεταξύ του παλιού Καποδιστριακού Δήμου και των Δημοτικών διαμερισμάτων που ενσωματώθηκαν στον Δήμο Ιωαννιτών με τον Καλλικράτη, που κανείς ποτέ δεν τόλμησε να τα εξομοιώσει από τον φόβο του πολιτικού κόστους, με την χρέωση ηλεκτροδοτούμενων βοηθητικών χώρων σαν χώρους κύριας χρήσης, με την ενιαία τιμή χρέωσης επαγγελματικών χώρων ανεξάρτητα από την χρήση τους και τα σκουπίδια που παράγουν.
Θα προσπαθήσω να κωδικοποιήσω την προσέγγισή μου σε προτάσεις για τον Δήμο Ιωαννιτών που θεωρώ ότι πρέπει να τις λάβουν υπόψη, μια και έχουμε μπει σε μια παρατεταμένη προεκλογική περίοδο, όλοι όσοι ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με τον Δήμο Ιωαννιτών.
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει ο Δήμος Ιωαννιτών είναι, με την οικονομική του υπηρεσία, να κατανείμει το πραγματικό κόστος καθαριότητας και φωτισμού στους πολίτες του, και να μην τους επιβαρύνει με κόστη λειτουργίας του Δήμου.
Να επικεντρώσει την προσπάθειά του σε προσλήψεις εξειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού που θα οργανώνει, θα διευθύνει, θα επιβλέπει και όχι σε ανειδίκευτο εργατικό προσωπικό και μάλιστα με συμβάσεις μηνών.
Να σπάσει το ταμπού της χρησιμοποίησης ιδιωτών στην καθαριότητα και στην συντήρηση του φωτισμού, από την στιγμή που η επιβάρυνση των πολιτών είναι μικρότερη. Και για να μην παρεξηγηθώ σαν αριστερός, η ιδεολογία μου με υποχρεώνει να υπερασπίζομαι τα συμφέροντα όλων των πολιτών και όχι τα συμφέροντα ειδικής ομάδας εργαζομένων.
Είναι επιτακτική η ανάγκη να ολοκληρωθεί ο σταθμός μεταφόρτωσης απορριμμάτων, αν και η πρότασή μου ήταν να συνδυαστεί με την μεταφορά του εργοταξίου του Δήμου, να επεκταθεί η ανακύκλωση σε όλες τις περιοχές του Δήμου και να προχωρήσει στην τοποθέτηση καφέ κάδων για τα βιοαποδομούμενα απόβλητα.
Να γίνει πλήρης εκμετάλλευση των χρηματοδοτικών προγραμμάτων, ειδικά του πράσινου ταμείου, για την αλλαγή του φωτισμού και την χρησιμοποίηση φωτιστικών LED που πλέον έχουν γίνει σημαντικά φθηνότερα.
Η ομοιόμορφη κατανομή των δημοτικών τελών είναι ίσως το μεγαλύτερο αγκάθι για την Δημοτική αρχή, επειδή δημιουργεί δυσαρεστημένους, όπου τα τέλη αυξάνονται, χωρίς πολιτική αντιστάθμιση από τους ευνοημένους οι οποίοι παραμένουν παθητικοί. Η ισότιμη όμως αντιμετώπιση των πολιτών είναι υποχρέωση της κάθε Δημοτικής αρχής.
Μια σημαντική αρχή που πρέπει να ακολουθήσει ο Δήμος είναι η επιδοματική πολιτική που πρέπει να χρησιμοποιήσει απέναντι ειδικά σε φθίνουσες τοπικές κοινότητες, οι οποίες για να συγκρατήσουν έναν ελάχιστο πληθυσμό πρέπει να έχουν την στήριξη του Δήμου με ελάφρυνση των δημοτικών τελών.
Ο διαχωρισμός του Δήμου όσον αφορά την επιβάρυνση με δημοτικά τέλη πρέπει να γίνει, κατά την γνώμη μου, σε τέσσερεις ενότητες. Την αστική περιοχή που περιλαμβάνει τον οικιστικό αστικό ιστό από την Κατσικά μέχρι τα Καρδαμίτσια, τις ημιαστικές περιοχές, π.χ. Πέραμα, Πεδινή, Σταυράκι κλπ, τις φθίνουσες κοινότητες, Κράψη, Κρυόβρυση, Δαφνούλα, Κόντσικα κλπ, και τις υπόλοιπες τοπικές Κοινότητες.
Η αστική περιοχή πρέπει να διαχωριστεί σε τρείς κατηγορίες, τις κεντρικές περιοχές, τις ημικεντρικές και τις υποβαθμισμένες περιοχές όπου οι παρεχόμενες υπηρεσίες από τον Δήμο βρίσκονται σε πολύ χαμηλό επίπεδο. Η πολιτική χρέωσης δημοτικών τελών, όσο και αν ποτέ δεν πρόκειται να είναι απόλυτα δίκαιη πρέπει να προσεγγίζει κατά το δυνατόν την ανταποδοτικότητα, τόσα παίρνω τόσα δίνω.
Η αντιμετώπιση ευπαθών ομάδων, ΑΜΕΑ, μονογονεϊκές οικογένειες κλπ αποτελούν τμήμα της κοινωνικής πολιτικής του Δήμου, και πρέπει να έχουν αντίστοιχη αντιμετώπιση, χωρίς όμως ανεξέλεγκτη επέκταση που δημιουργεί ανισορροπίες στην κατανομή των δημοτικών τελών.
Πρέπει να αντιμετωπιστεί από τον Δήμο η χρέωση των βοηθητικών χώρων σε μονοκατοικίες που αποτελεί κατάφωρη παραβίαση της ισοτιμίας των πολιτών, και να αντιμετωπιστεί η χρέωση των επαγγελματικών χώρων, κύρια των καταστημάτων, με χρεώσεις που να αντιπροσωπεύουν την πραγματική επιβάρυνση που δημιουργούν στην πόλη.
Τέλος, θα ήθελα να αναφερθώ στην αντιμετώπιση που είχα σαν δημοτικός σύμβουλος στον Δήμο Ιωαννιτών, όταν πρότεινα την κατανομή των τελών σε περισσότερες κατηγορίες, και αντιμετώπιζα την άρνηση των υπηρεσιών ότι, αυτό δεν είναι δυνατόν επειδή το πρόγραμμα χρέωσης τελών της Δ.Ε.Η. δεν μπορεί να συμπεριλάβει πολλές κατηγορίες τελών. Η τεχνική αντιμετώπιση είναι ότι έχουμε μια τιμή τελών και έναν συντελεστή που πολλαπλασιάζεται με τα τετραγωνικά της κάθε ιδιοκτησίας, οπότε έχουμε όσες κατηγορίες τελών θέλουμε.
*Βασίλης Μασσαλάς πρώην Αντιδήμαρχος Δήμου Ιωαννιτών
Ιωάννινα: Άρθρο Βασίλη Μασσαλά για τον Δήμο και τα δημοτικά τέλη
